Cây thường xuân (Ivy hay Hedera Helix) là cây có nhiều tác dụng chữa bệnh trong tự nhiên. Hầu hết các loại thuốc ho ở Việt Nam đều chiết xuất từ lá cây thường xuân vì có 5 hoạt chất chính, trong đó 4 chất thuộc nhóm Saponin: Hederacoside C (hoạt chất chính), α-Hederin, Hederacoside D, Hederasaponin B có tác dụng tiêu trừ tắc nghẽn (làm tan đờm và chất nhầy) và 1 chất thuộc nhóm flavonoid: Kaempferol 3-rutinoside giúp giảm viêm. Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu xác định đồng thời 5 hợp chất bằng phương pháp HPLC-PDA trong nguyên liệu và thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa cao khô thường xuân. Các điều kiện HPLC đã được nghiên cứu tối ưu bao gồm: cột C18 (150 mm × 4,6 mm x 5 µm); pha động gồm 0,1% acid orthophosphoric và acetonitril chế độ gradient, bước sóng phát hiện 205nm. Phương pháp đã được thẩm định đạt theo các tiêu chí của AOAC. Đường chuẩn của 5 chất phân tích xây dựng trong khoảng nồng độ 0,5 - 200 mg/L đối với 4 saponin và 0,1 - 100 mg/L đối với flavonoid có hệ số tương quan (R2 > 0,999); MDL (0,03 - 0,15 mg/kg) và MQL (0,15 - 0,50 mg/kg); RSDr cho độ lặp lại (1,01 - 3,90%) và RSDR độ tái lập (1,25 - 6,89%); độ thu hồi (91,3 - 106%). Qui trình phân tích đã được áp dụng để phân tích 10 mẫu bao gồm cao thường xuân khô, lá thường xuân khô và một số mẫu thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa cao khô thường xuân tại Hà Nội. Hàm lượng chất phân tích có sự khác nhau giữa các mẫu, trong đó Hederacoside C và α-Hederin chiếm tỷ lệ chính.
Cây thường xuân, Saponins, Flavonoid, HPLC-PDA.
[1]. A. Khdair, M. K. Mohammad, K. Tawaha, E. Al-Hamarsheh, H. S. AlKhatib, B. Alkhalidi, Y. Bustanji, S. Najjar, and M. Hudaib, “A Validated RP HPLC-PAD Method for the Determination of Hederacoside C in Ivy-Thyme Cough Syrup,” International Journal of Analytical Chemistry, vol. 2010, pp. 1-5, 2010.
[2]. M. Yu, Y. J. S hin, N. Kim, G. Yoo, S. J. Park, and S. H. Kim, “Determination of Saponins and Flavonoids in Ivy leaf extracts using HPLC-DAD,” Journal of Chromatographic Science Advance, vol. 53, no. 4, pp. 478-483, 2015.
[3]. N. Kim, Y. J. Shin, S. Park. G. Yoo, Y. J. Kim, H. H. Yoo, and S. H. Kim, “Simultaneous Determination of Six Compounds in Hedera helix L. Using UPLCESI–MS/MS,” Chromatographia, vol. 80, no. 7, pp. 1025-1033, 2017.
[4]. I. Bezruk, A. Kotvitska, I. Korzh, and A. Materiienko, “Combined approach to the choice of chromatographic methods for routine determination of hederacoside C in Ivy leaf extracts. capsules. and syrup,” Scientia Pharmaceutica, vol. 88, no. 2, 2020.
[5]. R. Shkreli and A. Tabaku, “Stability of Hederacoside C in Different Liquid Extracts by Using High Performance Thin Layer Chromatography Method,” ICCBMS21, August 19-20, 2021. Conference Book, ISBN 978-600-98459-7-2, pp. 1-8, 2021.
[6]. L. Havlíková, K. Macáková, L. Opletal. and P. Solich, “Rapid Determination of α-Hederin and Hederacoside C in Extracts of Hedera helix Leaves Available in the Czech Republic and Poland,” Natural Product Communications, vol. 10, no. 9, pp. 8-10, 2015.
[7]. Y. Gaillard, P. Blaise, A. Darré, T. Barbier and G. Pépin, “An unusual case of death: Suffocation caused by leaves of common ivy (Hedera helix). Detection of hederacoside C, α-hederin and hederagenin by LC-EI/MS,” Journal of Analytical Toxicology, vol. 27, no. 4, pp. 257-262, 2003.
[8]. Tran Cao Son, “Method validation and measurement uncertainty in chemistry testting,” Science and Technics Publishing House, 2021.