Kỹ thuật sắc ký lỏng khối phổ hai lần (LC-MS/MS) kết hợp với xử lý mẫu bằng hỗn hợp dung môi MeOH: DMSO đã được ứng dụng để nghiên cứu xây dựng và thẩm định phương pháp xác định một số độc tố nhóm aritstolochic acid (AA) và aristolactam (AL) bao gồm: AA A, AA B, AA C, AA D, 7-OH AA A, AL I, AL BII, AL FI, AL AII trong thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Phương pháp được thẩm định đạt yêu cầu của AOAC. Giới hạn phát hiện (LOD) của AA A, AL BII là 0,030 ng/g, đối với AL FI, AL AII là 0,15 ng/g, và AA B, AA C, AA D, 7-OH AA A, AL I là 3,0 ng/g. Các chất phân tích có độ thu hồi trong khoảng 80,2 đến 110%, và độ lệch chuẩn tương đối lặp lại dưới 10,5%. Quy trình tối ưu đã được áp dụng để xác định hàm lượng 9 AA và AL trong các mẫu thực phẩm bảo vệ sức khỏe dạng viên nang, viên nén, viên hoàn và dạng lỏng được thu thập từ các hiệu thuốc của thành phố Hà Nội. Kết quả cho thấy AA A, 7-OH AAA, and AL I được phát hiện trong 24 trên 30 thực phẩm bảo vệ sức khoẻ. Trong đó, đáng chú ý là 03 mẫu thực phẩm bảo vệ sức khỏe dạng viên nén không có công bố chứa thực vật họ Mộc Hương (Aristolochiaceae) trên nhãn dương tính với AA A và AL I.
Aristolochiaceae, aristolochic acid, aristolactam, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, LC-MS/MS.
[1]. C. Y. Zhang, X. Wang, T. Su, C. M. Ma, Y. J. Wen, M. Y. Shang, X. M. Li, G. X. Liu, and S Q Cai, "New aristolochic acid, aristololactam and renal cytotoxic constituents from the stem and leaves of Aristolochia contorta," Die Pharmazie, vol. 60, no. 10, pp. 785-788, 2005.
[2]. A. W. T. Ng, S. L. Poon, M. N. Huang, et al, "Aristolochic acids and their derivatives are widely implicated in liver cancers in Taiwan and throughout Asia," Science Translational Medicine, vol. 9, no. 412, 2017.
[3]. J. Michl, G. C. Kite, S. Wanke, O. Zierau, G. Vollmer, C. Neinhuis, M. S. J. Simmonds, and M.Heinrich, "LC-MS- and (1)H NMR-Based Metabolomic Analysis and in Vitro Toxicological Assessment of 43 Aristolochia Species," Journal of Natural Products, vol. 79, no. 1, pp. 30-37, 2016.
[4]. J. Michl, M. J. Ingrouille, M. S. J.Simmonds. and M. Heinrich, "Naturally occurring aristolochic acid analogues and their toxicities," Natural Product Report, vol. 31, no. 5, pp. 676–693, 2014.
[5]. A. M. Bode and Z. Dong, "Toxic phytochemicals and their potential risks for human cancer," Cancer Prevention Research (Philadenphia. Pa), vol. 8, no. 1, pp. 1-8, 2015.
[6]. A. P. Grollman and B. Jelaković, "Role of environmental toxins in endemic (Balkan) nephropathy," Journal of the American Society of Nephrology: JASN, vol. 18, no. 11, pp. 2817-2823, 2007.
[7]. S-H. Hsieh, M-H. Huang, B-S. Lin, and H-T. Chang, "Determination of aristolochic acid in Chinese herbal medicine by capillary electrophoresis with laser-induced fluorescence detection," Journal of Chromatography A, vol. 1105 (1-2), pp.127-134, 2006.
[8]. E. S. Ong and S. O. Woo, "Determination of aristolochic acids in medicinal plants (Chinese) prepared medicine using capillary zone electrophoresis," Electrophoresis, vol. 22, no. 11, pp. 2236-2241, 2001.
[9]. M. Araya, S. García, and M. González-Teuber, "Rapid identification and simultaneous quantification of aristolochic acids by HPLC-DAD and confirmations by MS in Aristolochia chilensis using a limited biomass," Journal of Analytical Methods Chemistry, vol. 2018, Article ID 5036542, 2018.
[10]. TCVN 11940:2017, Food supplements and vegetable ingredients - Determination of aristolochic acid-1 - Liquid chromatographic method with UV detector (LC-UV) and confirmation by mass spectrometry liquid chromatography.
[11]. S-A. Chan, M-J. Chen, T-Y. Liu, M-R. Fuh, J-F. Deng, M-L. Wu, and S-J. Hsieh, "Determination of aristolochic acids in medicinal plant and herbal product by liquid chromatography-electrospray-ion trap mass spectrometry," Talanta, vol. 60, no. 4, pp. 679-685, 2003.
[12]. J. Liu, Y. Liu, Y. Wu, Z. Dai, and S. Ma, "Rapid Analysis of Aristolochic Acid Analogues in Traditional Chinese Patent Medicine by LC-MS/MS," Journal of Analytical Methods Chemistry, vol. 2020, Article ID 8823596, 2020.
[13]. C.-Y. Huang, M.-C. Tseng, and J.-H Lin, "Analyzing aristolochic acids in Chinese herbal preparations using LC/MS/MS," Journal of Food and Drug Analysis, vol. 13, no. 2, pp. 125-131, 2005.
[14]. Union P.O. of the E. (2002). CELEX1, 2002/657/EC: Commission Decision of 12 August 2002 implementing Council Directive 96/23/EC concerning the performance of analytical methods and the interpretation of results (Text with EEA relevance) (notified under document number C(2002) 3044).
[15]. Aristolochia-summary-report-committee-veterinary-medicinal-products_en.pdf.
[16]. Integrative Medicine: FDA Warning Regarding Aristolochic Acid | Memorial Sloan Kettering Cancer Center.
[17]. L. Vaclavik, A. J. Krynitsky, and J. I. Rader, "Quantification of aristolochic acids I and II in herbal dietary supplements by ultra-high-performance liquid chromatography-multistage fragmentation mass spectrometry," Food Additive & Contaminant,s Part A, Chemistry Analysis Control, Exposure & Risk Assessment, vol. 31, no. 5, pp. 784-791, 2014.
[18]. M. J. Martena, J. C. A. van der Wielen, L. F. J van de Laak, E. J. M. Konings, H. N de Groot, I. M. C. M. Rietjens, "Enforcement of the ban on aristolochic acids in Chinese traditional herbal preparations on the Dutch market," Analytical and Bioanalytical Chemistry, vol. 389, no. 1, pp. 263-275, 2007.